Wees alert en herken digitale oplichting

Tijdens 4 bijeenkomsten heeft Django Schardijn, de digitale wijkagent van Zwijndrecht, voorlichting gegeven over digitale oplichting. Anne Rijkers, professional bij Diverz, organiseerde de 4 bijeenkomsten in de wijkcentra Kubiek, ’t Klankbord en De Nederburgh in Zwijndrecht en Midden-Inn in Heerjansdam. Bij iedere bijeenkomst waren zo’n 15 tot 25 ouderen aanwezig.

Django leidde de ouderen met behulp van filmpjes langs beproefde vormen van digitale oplichting zoals Phishing, Whatsapp-fraude en Bankhelpdesk-fraude. Ook kwamen nieuwere vormen van digitale fraude zoals Spoofing en Stemnabootsing aan de orde. Bij deze laatste vormen van oplichting wordt in toenemende mate artificial intelligence gebruikt door oplichters om mensen geld af te troggelen. Bij Spoofing krijgen mensen bijvoorbeeld een mail of telefoontje van een gemeente met een aanmaning om bijvoorbeeld achterstallige rioolrechten te betalen. Alle kenmerken van het mailtje zoals het logo, de opmaak, een doorkiesnummer etc. lijken precies op een gemeentelijke mailtje. Bij stemnabootsing lijk je direct gebeld te worden door bijvoorbeeld een kleindochter.

“Wat zijn die oplichters toch ongelofelijk slim en doortrapt bezig, ” verzuchtte een van de bezoekers. “Dit is echt nauwelijks meer van echt te onderscheiden.” “Ja, dat is zo,” beaamde Django: “Het klunzige van eerdere vormen van digitale oplichting is er inmiddels echt wel vanaf.” 

“Wees alert en herken digitale oplichting”, vervolgde Django en hij noemde 3 kenmerken van een poging tot oplichting:

1. Een bekende instelling (gemeente, belastingdienst, Centraal Justitieel Incassobureau etc.) of vertrouwde persoon (kleinkind of ander familielid) benadert je met een probleem.
2. Er is haast geboden om verdere problemen (hogere boete, afsluiting van diensten, huisuitzetting) te voorkomen.
3. De oplossing wordt direct geboden d.m.v. een betaalverzoek of tikkie.

Django nam ruim de tijd voor de presentatie. De aanwezigen hingen aan zijn lippen. Ook na afloop was er tijd voor vragen en soms ook om een verhaal kwijt te kunnen. Zo bleek een mevrouw die aanwezig was in De Nederburgh voor duizenden euro’s te zijn opgelicht.  

Anne blikt terug: “Deze voorlichting voorziet echt in een behoefte bij ouderen, maar ook jongeren zijn kwetsbaar voor deze vormen van oplichting”.